Τετάρτη 6 Αυγούστου 2014

ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΕ ΑΝΟΗΤΟΥΣ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΟΥΣ


ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, ΕΝΑΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΕΘΝΙΚΙΣΤΗΣ




1 σχόλιο:

  1. Ρίξε μιά ματιά σε αποσπασμα δημοσίευσης της ιστορικής ερευνήτριας πανεπιστημίου της Γερμανίας κ. Εύης Πετροπούλου με αφορμή τα 60 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου στην Ισπανία.
    Ο Καζαντζάκης ταξίδεψε τρεις φορές στην Ισπανία μεταξύ 1926 και 1937. Τα κείμενα που συγγράφει κατά το πρώτο του ταξίδι το 1926 δημοσιεύονται στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος».
    Στις 3 Οκτωβρίου του 1936 ο Καζαντζάκης φεύγει πάλι για την Ισπανία ως απεσταλμένος της εφημερίδας «Καθημερινή», επιφορτισμένος με το βαρύ καθήκον να καλύψει τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Το αποτέλεσμα είναι μια σειρά άρθρα ή, ορθότερα, ανταποκρίσεις-εντυπώσεις, που δημοσιεύονται καθημερινά από τις 24 Νοεμβρίου 1936 ως τις 17 Ιανουαρίου 1937 στην εφημερίδα και αποτελούν τη μεγάλη ενότητα Viva la muerte! στην υφιστάμενη έκδοση του βιβλίου Ισπανία. Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας ­ Ισπανία (Εκδόσεις Καζαντζάκη, Αθήνα).
    Η Ελένη Καζαντζάκη σημειώνει στον Ασυμβίβαστο τη δική της ερμηνεία τόσο για την αποδοχή της προσφοράς όσο και για την προτίμηση του Νίκου:«­Εεε, κυρ Νίκο! Σου φέρνω ένα τηλέγραφο!
    Το τηλεγράφημα είταν από τον Γ. Βλάχο. Καλούσε τον Νίκο να φύγει αμέσως για την Ισπανία. Κυνικός, εξυπνότατος ο Γ. Βλάχος, εκτιμούσε τον Καζαντζάκη κι ας μη συμμεριζόταν καθόλου τις ιδέες του. Τον δέχτηκε με το συνηθισμένο του χαμόγελο:
    -Ξέρω πως θα προτιμούσες να πας στους Κόκκινους. Μα εγώ σε στέλνω στους Μαύρους, όπως τους λέτε.
    -Γιατί ίσια-ίσια εμένα;
    -Γιατί θα πεις την αλήθεια. Φίλοι κι εχθροί σου θα δυσαρεστηθούν, τόσο το καλύτερο. Δέχεσαι; Ναι ή όχι;

    Αξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ των προσωπικοτήτων που θαυμάζει απεριόριστα ο Καζαντζάκης συγκαταλέγεται και ο Βάσκος μεγάλος συγγραφέας Ουναμούνο, τον οποίο γνωρίζει προσωπικά. Η ιδεολογική μεταστροφή του ως τότε αντιπολιτευόμενου Ισπανού και η υποστήριξη που παρέχει στο πραξικόπημα του Φράνκο δεν αφήνουν ανεπηρέαστο τον Καζαντζάκη ­ βλ. Δημήτρης Φιλιππής, Η Ελλάδα μπροστά στον ισπανικό εμφύλιο, ό.π., σ. 47. ... Η θέασή του καθορίζεται αποκλειστικά από το γεγονός ότι γνωρίζει έναν άνθρωπο που γράφει ιστορία, που διαμορφώνει την ιστορική στιγμή. Η εξουσιαστική αυτή δύναμη τον αιχμαλωτίζει. Το συγκλονιστικότερο όλων; Ο Καζαντζάκης ήταν εκεί και μπόρεσε να το διηγηθεί. Σε τέτοιες στιγμές δεν έχει γι' αυτόν σημασία «η ιδεολογία, παρά ο ρυθμός της ιδιοσυγκρασίας του ανθρώπου που αγωνίζεται» ­ βλ. Νίκος Καζαντζάκης, Ισπανία, ό.π., σ. 207.
    Ετσι, προφανώς η κατάφαση του πολέμου δεν είναι αυτοσκοπός για τον Καζαντζάκη. Αντιλαμβάνεται ο κρητικός συγγραφέας τον πόλεμο σαν απόρροια της ιδιοσυγκρασίας, του είναι του Ισπανού, του «ανίκανου» να «συνεργαστεί» και να «πειθαρχήσει» (Ισπανία, σ. 25, 154), σαν παλιννόστηση σε αρχέγονα πάθη, σαν απόρροια της ιστορικής στιγμής, σαν αναγκαιότητα, προκειμένου από το χάος να προκύψει κάτι νέο και καλύτερο (Ισπανία, σ. 194). Ο λόγος του είναι επικίνδυνος, αλλ' όχι μοναδικός. Δύο δεκαετίες πριν, το 1919, ένας άλλος μεγάλος συγγραφέας, σύγχρονος του Καζαντζάκη και λάτρης του Νίτσε, ο Γερμανός Hermann Hesse, έγραφε με αντίστοιχο ύφος για την καταστροφή της Ευρώπης με αφορμή την ανάγνωση των Αδελφών Καραμαζόφ του Ντοστογέφσκι ένα κείμενο για το οποίο πολύ κατακρίθηκε. ­ βλ. Ερμαν Εσσε, «Ντοστογέφσκι ­ Ματιά στο χάος», στο: Η αγωνία ενός πολιτισμού, Νεφέλη, Αθήνα 1985, σσ. 79-80.

    Εύη Πετροπούλου είναι διδάκτωρ Συγκριτικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Saarland της Γερμανίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

* ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ ΔΕΝ ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ ΤΟΝ BLOGGER.και ΔΕΝ ΦΕΡΕΙ ΚΑΜΜΙΑ ΕΥΘΥΝΗ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΑΥΤΩΝ "

* Ο BLOGER ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ ΕΛΕΓXΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΔΕΝ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΙ ΕΝ ΓΝΩΣΕΙ ΤΟΥ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΑΝ ΕΙΝΑΙ ΨΕΥΔΗ "

* ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ, ΣΑΤΙΡΙΖΟΥΜΕ, ΛΟΙΔΩΡΟΥΜΕ ΜΟΝΟ ΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ.

* ΟΠΟΙΟΣ ΘΕΩΡΕΙ ΕΑΥΤΟΝ ΘΙΓΟΜΕΝΟ ΥΠΟΧΡΕΟΥΤΑΙ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΙ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ ΤΟΥ

* ΚΑΘΕ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ, ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΑΣ ή ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΑΣ ΣΕ ΑΝΑΡΤΤΗΣΕΙΣ ΜΑΣ ΔΕΚΤΗ ΣΤΟ ...

e-mail : iakxos.com@gmail.com,

ΚΑΙ ΘΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΑΜΕΣΑ